Yusuf Has Hacib Sözleri
Bey haya sahibi ve insanların seçkini olmalı;haya sahibinin tavır ve hareketi eksilmeyen bir bütündür.
— Yusuf Has Hacib
DiğerYusuf Has HacibSözleri
Bey haya sahibi, yumuşak huylu ve asıl tabiatlı olmalıdır.
Bey her türlü fazileti tam olarak elde etmeli; uygunsuz ve olmayacak işlerden uzak durmalıdır. Seçkin bir bey olabilmek için fazilete kıymet verilmelidir.
Bey memleket ve kanunu siyaset ile düzene koyar; halk hareketini onun siyasetine bakarak tanzim eder.
Bey mütevazı ve alçak gönüllü olmalı, suçlu kimselerin de suçunu affetmelidir. Bey mağrur, kabadayı ve kibirli olmamalı; beyler büyüklük taşlar ve kibirli olurlarsa, ey oğul onlar şüphesiz itibar görmezler.
Bey sabırlı ve sakin olmalıdır. Sabır ve sükunet bey için bir ziynettir; bunlar beyliğin başta gelen meziyetleridir.
Bey takva sahibi ve temiz olmalıdır; eğer bey takva sahibi ve temiz kalpli olmazsa, hiç bir vakit temiz ve isabetli hareket edemez.
Beyin özü sözü doğru ve tabiatı güzide olmalıdır. Bey doğru sözlü olmalı, tavır ve hareketleri itimat telkin etmelidir ki, halk ona inansın ve huzur içinde yaşasın.
Beyler hangi yoldan giderse, beylerin bu gidişi kulunda yoludur.
Beyler örf ve kanuna nasıl riayet ederlerse, halk da aynı şekilde örf ve kanuna itaat eder.
Beylik hastalığının ilacı akıl ve bilgidir.
Bilim adamlarının bilmi, halkın yolunu aydınlatır; Bilim, bir meşale gibidir; geceleri yanar ve insanlığa doğru yolu gösterir. Bu nedenle Bilim adamlarına hürmet göstermek ve bilimlerinden yararlanmaya çalışmak gerekir.
Bilim ve bilgi değeri anlaşılmış; Güvenilir bir rehberdir.
Binlerce dostun olsa bile daima biri eksiktir.
Bir bey için fena olan şeylerden birisi inatçılıktır.
Bu dünya renkli bir gölge gibidir, onun peşine düşersen kaçar; sen kaçarsan o seni kovalar.
Ey bilgili insan, her işte itidalden ayrılma.
Halk için beyin cesur ve kahraman olması iyidir; büyük işleri ancak bu meziyetler ile karşılamak mümkündür. Cesur, gözü pek olan insan için mal eksik olmaz, ak doğan için de yem eksik olmaz.
Halk için beyin çok seçkin olması lazımdır. Beyin gönlü, dili ve tabiatı düzgün olmazsa, saadet memlekette dolaşamaz, kaçar. Avam tabiatının beye yakın olması uygun düşmez; bu tabiat yaklaşırsa, bey itibarını derhal kaybeder.
Halkın zengin olması için, doğru kanunlar konulmalıdır. Hangi bey memlekette doğru kanun koydu ise, memleketini tanzim etmiş ve gücünü aydınlatmıştır. Memlekette uzun müddet hüküm sürmek istersen, kanunu doğru yürütmeli ve halkı korumalısın.
Helalin adı kaldı onu gören yok, Haram kapışıldı hala duyan yok.
İnatçılık insan için ağır bir yüktür; inatçılıktan kendini kurtar ve onunla savaş.
İnsan her işe başlarken bilgi ile başlar ve akıl ile sona erdirir.
İnsan inciyi denizden çıkarmayı bilmezse, o, ha inci olmuş, ha çakıl taşı!
İnsandan insana miras olarak söz kalır. Vücudun nasibi hep ağızdan girer; ruhun nasibi ise sözdür ve kulaktan girer.
İnsanın bunca zahmet çekmesi, hep boğazı ve sırtı içindir; mal toplar, yiyemez; öldükten sonra da vebali altında.
Kimin düşündüğü ile söylediği bir olursa. İşte doğru insan odur.
Memleketin direği, temeli, sağlamlığı, esası ve koku iki şeye bağlıdır. Bunlardan biri halkın hakkı olan kanun, diğeri de hizmette bulunanlara dağıtılan gümüştür. Parayı görerek, hizmet edenlerin yüzleri gülmelidir. Hangi bey askerini memnun etmezse, kılıç da kınından çıkmaz.
Ok düz olmasaydı düz gitmezdi.
Sözün güçsüzlere göz olsun.
Tecrübe edilmiş ve güvenilir insana iyice yapış, böyle insandan sen zevk duyarsın.
Uçan kuş bile eşini bilir ve sürüsünü bulur. Sen insansın. İçine karışacağın adamları iyi seç.
Zulüm yanan ateş gibidir, yaklaşanı yakar;kanun ise su gibidir, akarsa nimet yetiştirir.
Anlayış ve bilgi çok iyi şeydir; eğer bulursan, onları kullan ve uçup göğe çık.
Anlayış ve bilgiye tercüman olan dildir. İnsanı dil kıymetlendirir ve insan onunla mutluluğu bulur; insanı dil kıymetten düşürür ve insanın, dili yüzünden başı gider.
Arslan köpeklere baş olursa, köpeklerin her biri karşısındakilere arslan kesilir. Eğer arslanlara köpek baş olursa, o arslanların hepsi köpek gibi olur.
Bey adil olmalıdır. Ey Hakim! Memlekette uzun müddet hüküm sürmek istersen; kanunu doğru yürütmeli ve halkı korumalısın.
Bey adı bilig kelimesi ile ilgilidir; bilig'in lamı giderse, beg adı kalır. Bey halkı bilgi ile elinde tutar; bilgisi olmazsa aklı ise yaramaz.
Bey çok ihtiyatlı ve çok da uyanık olmalı; beyler ihmalkar olurlarsa, bunun cezasını başkaları çeker.
Bey fesatlık yapmamalıdır. Bu hareket yüzünden ikbal elden gider.
Bey haya sahibi ve insanların seçkini olmalı;haya sahibinin tavır ve hareketi eksilmeyen bir bütündür.